نمایشگاه دموتکس به عنوان مرجع نمایشگاهای فرش و کفپوش، از سال 1989 کار خود را در هانوفر آغاز کرد. هر ساله در ابتدای سال میلادی پس از پایان تعطیلات ژانویه شهر هانوفر به مدت چهار روز میزبان تولیدکنندگان، تجار و متخصصان صنعت فرش و کفپوش میشود. در این نمایشگاه جدیدترین محصولات فرش و قالیچه دستباف، فرش ماشینی، کفپوش نساجی و پارکت و لمینت به همراه آخرین ماشین آلات و تکنولوژی مرتبط با این صنعت به نمایش درمیآید.
به گزارش پایگاه خبری آریا دوک، شرکتها و تجار ایرانی در دو زمینه فرش دستباف و ماشینی در سالهای متمادی در دموتکس به عنوان غرفهگذار و بازدید کننده حضور داشتهاند. این نمایشگاه بنا به آمار رکورد 45 هزار بازدیدکننده تخصصی را در سالهای گذشته داشته است. اما در چند دوره گذشته، سهم ایران از این نمایشگاه بسیار ناچیز شده است.
دموتکس 2019 برای ایرانیان همزمان با افزایش قیمت دلار و افزایش تحریمهای بانکی علیه ایران بود. این مساله و سختی تجارت با اروپاییان باعث شد تا غرفههای فرش ماشینی ایرانی حضور کمرنگی در دموتکس داشته باشند. دو شرکت بزرگ فرش ماشینی فرش مشهد و ستاره کویر یزد هم که سابقه ده سالهای از حضور در دموتکس داشتند، در این دوره شرکت نکردند. دیگر شرکتهای ایرانی حاضر در دموتکس 2019 از هزینههای بالای حضور در دموتکس و عدم حمایت دولت شکایت داشتند. تحریمهای اقتصادی نیز باعث شده بود انتقال کالا به اروپا و آمریکا برای ایرانیان غیرممکن باشد و بسیاری از شرکتها فقط برای حفظ مشتریان پیشین و دیدار دوباره با آنها در دموتکس 2019 شرکت کرده بودند. در این دوره تنها 10 شرکت فرش ماشینی حضور داشتند.
در دموتکس 2019 تعداد 1407 غرفه حضور داشتند که 129 غرفه از آلمان و باقی از دیگر کشورها بودند. آمار بازدیدکنندگان نیز 31107 نفر بود که حدود ده هزار نفر آنها آلمانی و باقی بازدیدکننده خارجی بودند.
دموتکس 2020 نیز در حالی برگزار شد که زمزمههای شروع پاندمی کرونا در چین آغاز شده بود. بازدیدکنندگان و غرفهداران نمیدانستند تا سه سال آینده، برگزاری نمایشگاه حضوری ممکن نخواهد بود. ایرانیان در این دموتکس هم حضور چشمگیری نداشتند و تنها 11 غرفه از میان 1421 غرفه حاضر به شرکتهای فرش ماشینی ایرانی تعلق داشت. در دموتکس 2020 بسیاری از شرکتهای ایرانی برای ویزای کارشناسان و غرفهداران خود با مشکل روبرو بودند. هزینه میلیاردی دموتکس و مشکلات صادرات، حضور در این نمایشگاه را بسیاری از شرکتها سخت کرده بود. بعضی کارشناسان معتقد بودند بازدیدکنندگان دموتکس هانوفر بیشتر از کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی هستند که سازوکار صادراتی مناسبی برای صادرات به این کشورها نداریم. همچنین بیشتر مشتریان فرش ماشینی ایران کشورهای همسایه و عربی هستند که حضور کمتری در دموتکس هانوفر دارند. در نتیجه حضور در نمایشگاه هانوفر توجیه اقتصادی ندارد. بسیاری از شرکتهای تولیدکننده فرش ماشینی، حضور در دموتکس ترکیه یا دوبی را موثرتر از هانوفر میدانستند.
در سال 2021 هم که کشورها با محدودیت سفر به علت پاندمی در سراسر جهان روبرو بودند، تلاش شد تا دموتکس به عنوان نمایشگاه دیجیتال کار خود را ادامه دهد، اما استقبال کم شرکتهای تولیدکننده باعث شد این ایده عملی نباشد. و در نهایت پس از سه سال وقفه و با رفع محدودیتهای کرونایی، دموتکس 2023 در هانوفر برگزار شد. به گواه آمار و شواهد بازدیدکنندگان، این دوره به وضوح یکی از کم رونقترین دورههای دموتکس هانوفر محسوب میشد. تعداد کل غرفههای شرکت کننده به نصف رسید و عدد 730 را ثبت کرد هنوز دموتکس آمار رسمی تعداد بازدیدکنندهها را اعلام نکرده و حدود بیست هزار نفر تخمین زده است. از ایران هم تنها یک غرفه فرش ماشینی حضور پیدا کرد.
- اما دلیل این حضور کم تعداد چه بود؟
در دموتکس 2023 شرکتهای روس و بازرگانان روسی به علت تحریم اتحادیه اروپا، شرکت نکردند. شرکتها و بازدیدکنندههای چینی هم بخاطر شیوع دوباره کرونا با محدودیت روبرو بوده و حضور اندکی داشتند. شرکتهای شهر قاضی آنتپ ترکیه که همواره سهم قابل توجهی از حاضران در سالنهای فرش ماشینی را دارند، در یک اقدام مشترک از حضور در هانوفر انصراف دادند تا خود را برای حضور در دو نمایشگاه فرش ماشینی ترکیه آماده کنند. آمار کل شرکتهای ترک در این نمایشگاه تنها 49 غرفه بود، که تعدادی از آنها به تولید ملزومات فرش ماشینی مربوط میشدند. در نهایت شرکتهای ایرانی با عدم صدور ویزا برای غرفهداران خود مواجه شدند و در یک تصمیم جمعی، از حضور در دموتکس 2023 انصراف دادند. تنها 4 شرکت از ایران در دموتکس شرکت کرد، که سه شرکت فرش دستباف و یک شرکت فرش ماشینی بود.
دموتکس هانوفر در سالهای گذشته به عنوان قطب صنعت فرش و کفپوش شناخته میشد؛ اما حضور حداقلی غرفهداران و به همان میزان تعداد کم بازدیدکننده، نتوانست رضایت بسیاری از شرکت کنندگان را جلب کند. مسئولان دموتکس علت این امر را وقفه چند ساله میان دورههای گذشته و این دوره میدانند و معتقد بودند در سالهای بعد باز هم دموتکس هانوفر به جایگاه قبلی خود بازمیگردد. به نظر میرسد پاندمی کرونا، باعث شده تا بسیاری از کسب و کارها تجارت خود را به فضای دیجیتال منتقل کردهاند و حضور فیزیکی در فضاهای نمایشگاهی با هزینههای بالا را متحمل نمیشوند. رشد شبکههای اجتماعی و کسب و کارهای دیجیتال پس از پاندمی، بسیاری از کسب و کارها را متحول کرد و اهمیت حضور در فضاهای دیجیتال را برای صاحبان سرمایه بیشتر نشان داد.